Przekaz Saito

Morihiro Saito

Ćwiczył aikido od 18 roku życia (1946 r.). Był najbliżej O’Sensei z wszystkich uczniów. Polecam wywiady z nim, ciekawa lektura [1].

Jakie są cechy charakterystyczne jego przekazu?

Celem Saito było zachowanie nauczania O’Sensei w niezmienionej formie. To jest podstawowy wyróżnik. Niekiedy spotyka się określenie „styl Iwama”, albo „tradycyjne aikido”, a nawet „starodawne aikido”. Przyznaję że drażni mnie to ostatnie określenie, tak jakby „progresywne” aikido było jakieś lepsze.

Saito skupił się na zachowaniu jak największej ilości technik i wskazówek do ich wykonywania. Nie urządzał finezyjnych pokazów z rozbieganymi i fruwającymi uke. Jego pokazy to głównie kihon (podstawy).

Są techniki w których to broniący się inicjuje akcję. Ta koncepcja („yamabiko no michi„) zawarta jest w jednym z doka (poematów O’Sensei) [2]

Uchwyty są normalne czyli mocne. Nie zakłada się kooperacji uke na zasadzie „współodtwarzania” techniki jak to często można oglądać w klubach Aikikai. Ma działać.

Kiai i atemi są istotną częścią technik.

Ćwiczenia z bronią są nierozerwalną częścią treningów. Na bazie obserwacji jak ćwiczył bronią O’Sensei Saito opracował systemy ćwiczeń.

Ćwiczenia bokkenem nazywają się Aiki-ken, a ćwiczenia z jo – Aiki-jo. Ćwiczenia podstawowe wykonywane samotnie nazywają się suburi. Jest ich 7 dla bokkena i 20 dla jo. Zawierają podstawowe ruchy i uderzenia.

Ćwiczenia bokkenem w parach nazywają się awase (ćwiczenia dopasowania) oraz kumi-tachi (układy walki). Spotyka się też określenie Buki-waza. Pierwsze dwa układy kumi-tachi wywodzą się ze szkoły szermierki Kashima Shinto-ryu (wszystkich kumi-tachi jest 6).

Ćwiczenia jo z partnerem nazywają się kumijo. Są też kata z jo do wykonywania samotnie (trzy – „kata 13”, „kata 31” i „kata 6” będące drugą sekcją „kata 31”  – liczba określa ilość elementów). .

Sposób wykonania technik uzależniony jest od stopnia zaawansowania:

1. Kihon (bazowy/podstawowy) lub Katai (statyczne)
   
2. Yawarakai lub Jutai (miękkie, płynne ruchy)
3. Ki-no-Nagare (przepływ ki)

Celem adepta aikido jest Takemusu czyli umiejętność spontanicznej odpowiedź na każdy atak, idealne dostrojenie się.

Jeszcze przykłady najstarszych metod treningowych, rzadko obecnie spotykanych

yokogi-uchi

Niekiedy O’Sensei urządzał treningi w lesie. Wyglądało to tak że na stojaku była wiązka gałęzi, w którą należało uderzać z pełną siłą i szybkością, oraz z okrzykiem. To ćwiczenie prawdopodobnie rozwija ki i kiai, i obecnie spotyka się go tylko wśród praktyków szkoły miecza Jigen. Myślę że to ćwiczenie nie jest unikalne dla Jigen-ryu jak uważa się współcześnie ponieważ znalazłem wzmiankę że O’Sensei wykonywał podobne ćwiczenie poznane u Sokaku Takeda. Rożnica była taka że wiązka nie była na stojaku a wisiała w budynku u powały.

katai-keiko

Forma treningu statycznego. Ruchy są silne, ćwiczy się pomału i precyzyjnie. Celem jest rozwój technicznej precyzji i stabilności ciała. Bez tego niemożliwe jest przejście do wykonywania technik w formie ki-no-nagare.

Założenia techniczne

Koncepcja koła, trójkąta i kwadratu

Symbolika jest wzięta z ideologii, ale ma przełożenie na sposób wykonywania technik. Wejście w sferę przeciwnika po trójkącie, przejęcie kontroli koliście, wykończenie – kwadratowe.

Koncepcja Riai

Riai oznacza zespolenie pewnych rzeczy w całość. W tym wypadku chodzi o to że techniki z jo, bokkenem i gołymi rękami wykonuje się w oparciu o te same ruchy ciała. Jest spójny system.

Co się z tym wiąże techniki z bronią są nieodłącznym elementem Aikido.

Hanmi i hitoemi

Hanmi („pół ciała”) to pozycja boczna. Prawidłowe hanmi jest bazą do wykonywanie prawidłowo technik. Hitoemi to postawa trójkątna uniemożliwiająca kontratak.

Tegatana

To „ręka miecz” rozumiana jako krawędź dłoni od strony małego palca, ale także operowanie przedramieniem ułożonym w sposób jak wygięty miecz. Umożliwia to swobodny przepływ ki, i palce nie powinny być zamykane żeby nie blokować jej przepływu. Rola tegatany to nie jest agresywne zastosowanie do uderzeń, ale dla lepszego zastosowania w technikach ki.

Atemi

Uderzenia wykonane przed zastosowaniem techniki. Ich celem jest ułatwienie wykonania techniki a nie destrukcja przeciwnika. Są określone momenty kiedy atemi powinno być zastosowane, i musi być ono wplecione w technikę. Jest dokładnie określone kiedy to ma sens, i w jakie miejsca ma być wymierzane. Przykładowo atemi na twarz stosuje się przy atakach mune-dori, sode-dori i katate-dori. Nadużywanie atemi zaburza płynność wykonania, stosuje się je tam gdzie to konieczne.

Metody treningowe

Obserwacja

Jeżeli nie możemy brać udziału w treningu. Obserwujemy zarówno fizyczne jak i mentalne aspekty podczas wykonywania technik.

Trening samodzielny

Suburi

Wykonywane bokkenem (drewniany miecz). Warto wykorzystać lustro do korygowania błędów.

Tanren-uchi

Ćwiczenie nawiązujące do yokogi-uchi. Zamiast wiązki gałęzi używana jest opona. Saito używał motocyklową, dawała ugięcie 10 cm.

Zalecał użycie bokkena bardziej zaokrąglonego i grubszego, a także węższe ułożenie rąk niż zwykle przy trzymaniu miecza.

Współcześnie stosuje się i zwykłe opony samochodowe, przeważnie umocowane w taki sposób jak na zdjęciu poniżej.

100 powtórzeń rano i 100 wieczór jest w sam raz. Opona ma to do siebie że sprężynuje co wymusza stabilność bioder i szybko weryfikuje nieprawidłowe cięcie (poprzez różnice w odbijaniu się bokkena). Tak więc poprawia stabilną postawę i uchwyt.

Sotei

„Walka z cieniem”, za dnia wykorzystuje się lustro, a w księżycową noc – własny cień. Można tez ćwiczyć w całkowitych ciemnościach.

Standardowy trening

To był zwykły trening w parach jak powszechnie ćwiczy się.

Elementy treningu

Stałymi elementami każdego treningu były: taino-tenkan-ho i morote-dori kokyu-ho, oraz kokyu-ho suwari-waza. Te ćwiczenia były na każdym treningu O’Sensei i Saito uważał je za fundamentalne.

Taino-tenkan-ho to harmonizowanie się z przeciwnikiem. Bez tej umiejętności nie jest możliwe wejście na wyższy poziom aikido.

Morote-dori kokyu-ho jak każde kokyu-ho ćwiczy siłę oddychania brzusznego. ale też wzmacnia biodra

Kokyu-ho suwari-waza – chyba jedyna technika która została zachowana jako nieodłączna część treningu w większości klubów aikido na świecie, wykonywana na zakończenie.

Trening obrony przed atakiem grupowym

To nie tylko znane współcześnie randori ale techniki obrony przed wieloma otaczającymi nas napastnikami.

Wolny trening

Wszystko jest dozwolone. Czyli napastnik atakuje w dowolny sposób, a my mamy sobie poradzić.

Irimi

Wejście do przodu rozumiane przede wszystkim jako szybkie wejście za plecy napastnika. Podstawowa umiejętność, doskonalona na treningach.

Ki musubi

Połączenie swojego ki z ki przeciwnika, utworzenie nici powiązania. Pożądana umiejętność, ale taka do której się dąży, trudne.

Pozostałe założenia techniczne

• w żadnej technice nie występuje element cofania się, najwyżej zejście w bok. Saito tłumaczył to w ten sposób że zakładanie możliwości zrobienia kroku w tył wyklucza przydatność techniki gdy stoimy pod ścianą
• jeżeli przeciwnik robi duże kroki – my robimy małe, i odwrotnie
• ćwiczenia dopasowywania się do przeciwnika ćwiczy się z bronią poprzez awase
• są techniki które nie można jednoznacznie określić jako omote albo ura; mało tego – Saito uważa że rozróżnienie omote i ura jest istotne tylko dla technik podstawowych, a nawet wtedy nie ma co na siłę tworzyć wersji; przykłady takich technik bez sensu to shiho-nage w wersji ura z ataku yokomen-uchi (w pozycji stojącej), bądź z ataku katate-dori (w hanmi handachi)
• suwari-waza wykonuje się w seiza a nie kiza (palce nie są podwinięte)

Saito utrzymywał że różnice między tym co on pokazuje a tym co nauczane jest w Hombu biorą się stąd, że O’Sensei odwiedzał Tokio tylko na kilkudniowe „staże” i większość technik pokazywał tylko raz, nie korygując ich wykonania u uczniów. Poza tym to w Iwama O’Sensei wybudował świątynię Aiki (Aiki Jinja) i tam było jego dojo.

Powiązane linki:

Pokaz z wykładem Morihiro Saito (lektor rosyjski). Aikido Friendship – druga edycja (1986 r.).

Bardzo istotne rzeczy tam są tłumaczone na temat jak zmieniały się techniki i dlaczego mają być takie a nie inne wykonania jak Saito demonstruje. Dosyć ciekawa kwestia padła w kontekście wykonywania technik z przepływem ki – Założyciel twierdził, że nie powinno się za nie brać poniżej 3 dana. Niestety nie mam jak wrzucić napisów bo to nie mój kanał YT.

 

Przykładowa budowa stojaka do tanren-uchi

https://www.aikido-reading.co.uk/how-i-built-my-tanren-uchi/

 

Pokazane techniki – pierwszy odcinek to wprowadzenie, każdy kolejny przedstawia inny atak. Link to playlista 19 filmów.

Morihiro Saito Sensei